Shprehja "mbaj si mollëza e syrit tënd" përdoret mjaft shpesh. Do të thotë "të trajtojmë diçka me shumë kujdes". Por një person modern në këtë frazë idiomatike nuk i kupton të gjitha fjalët, dhe tingujt më të çuditshëm "mollë".
Nga erdhi?
Shprehja "të mbash si bebja e syrit" është shumë e vjetër, ajo erdhi në rusishten moderne nga sllavishtja e vjetër e kishës. "Zenitsa" mund të gjendet në "Shtrimi i fushatës së Igorit", dhe në përkthimin e vjetër të Biblës, dhe në vargjet e poetëve rusë që i donin arkaizmat. Gjatë disa shekujve, gjuha ruse ka ndryshuar, fjalë të reja janë shfaqur në të dhe shumë prej të vjetrave kanë dalë jashtë përdorimit ose kanë mbetur vetëm në shprehje idiomatike që nuk janë gjithmonë të kuptueshme për një rus modern.
Disa shprehje janë përdorur dikur në një mjedis të veçantë profesional dhe ishin të kuptueshme për të gjithë, por me zhdukjen e profesionit ato u zhdukën nga e folura e përditshme.
Syri dhe çfarë ka në të
Pjesa e dytë e kësaj shprehje është pak a shumë e qartë. Fjala "sy" është ruajtur në pothuajse të gjitha gjuhët sllave - ruse, ukrainase, bjelloruse, polake, çeke, sllovake dhe të tjera. Do të thotë "sy". Në gjuhën ruse kjo fjalë është bërë pronë e "qetësisë së lartë", në gjuhët e tjera sllave i referohet fjalorit të zakonshëm të përditshëm.
Kjo fjalë shpesh dëgjohet në këngë dhe romanca - thjesht mbani mend "Sytë e Zi", "vetullat e zeza, sytë kafe", etj.
Çfarë ka në sy?
Kontrolloni syrin. Mund të bëni një fotografi, mund të shikoni në pasqyrë. Do të shihni që përbëhet nga disa pjesë. Ekziston një kokërr syri, ka një iris dhe një nxënës. Ai është gjëja më e rëndësishme në sy. Tani, sigurisht, dëmtimi i nxënësit ndonjëherë trajtohet, por në kohët e lashta një person me dëmtimin më të vogël të bebëzës mund të verbohej. Ishte kjo njollë e zezë në qendër të syrit që quhej mollë dhe ishte ajo që duhej të mbrohej.
Një sy për një sy një dhëmb për një dhëmb
Në Rusinë e Lashtë, si në çdo shtet, ekzistonin ligjet e tyre. Për një person modern, ata mund të duken mizorë, por njerëzit e asaj kohe nuk mund të mbanin ndryshe rendin. Dhe që nga ajo kohë shprehja "një sy për një sy" ka shkuar - përsëri në lidhje me sytë. Nëse e përkthejmë në gjuhë moderne, do të tingëllojë diçka si kjo: "ripaguaj në të njëjtën monedhë", "bëj një personi atë që të bëri ty". Syri përmendet sepse në kohërat antike njerëzit veçanërisht e vlerësonin shikimin. Personi i verbër shumë shpejt e gjeti veten në fund të shkallës shoqërore, përveç nëse ishte një përfaqësues i klanit qeverisës. Shumica e zanateve dhe shërbimit ushtarak ishin të paarritshme për të.
Të afërmit nga gjuha popullore
Në fjalimin e përditshëm, fjala "mollë" është e rrallë. Por kjo fjalë ka të afërm që nuk lidhen vetëm me fjalorin e përditshëm, por edhe me bazën. Fjala "zenki" tingëllon shumë më pak e denjë se "mollë". As nuk mund të thuash që vjen nga i njëjti sllav i vjetër i kishës. Sidoqoftë, ky është rasti. Shprehja e vrazhdë bisedore "to gape zenki" ose "goggle zenki" do të thotë "të befasohesh me diçka deri në atë masë sa që nxënësit të jenë të zgjeruar", ose "të shohësh diçka". Pra, nga njëra rrënjë vijnë edhe molla, e cila duhet të ruhet ose ruhet, dhe molla, që do të thotë shkalla ekstreme e habisë.
